Budget 2024 : कृषी क्षेत्र, भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा असल्याने, देशाचा सामाजिक-आर्थिक दृष्टीकोन घडवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. जसजसा अर्थसंकल्प 2024 जवळ येत आहे, तसतसे शेतकरी आणि कृषी गट त्यांच्या उपजीविकेवर मोठा परिणाम करणारी धोरणे आणि अर्थसंकल्पातील वाटपांवर बारीक लक्ष ठेवून आहेत. आगामी अर्थसंकल्पाकडून कृषी क्षेत्राच्या काय अपेक्षा आहेत? त्याच्याबद्दलची माहिती येथे दिली आहे.
भरीव वाढ अपेक्षा
कृषी क्षेत्रातील अर्थसंकल्पीय वाटपामध्ये भरीव वाढ होण्याची शेतकऱ्यांना अपेक्षा आहे. पायाभूत सुविधांच्या विकासासाठी, तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यासाठी आणि एकूण कृषी परिसंस्थेत सुधारणा करण्यासाठी जास्त वाटप वापरले जाऊ शकते.
सिंचन आणि पाणी व्यवस्थापनात गुंतवणूक
मान्सूनचे अप्रत्याशित स्वरूप लक्षात घेता, शेतकरी सिंचन प्रकल्प आणि जल व्यवस्थापन पायाभूत सुविधांमध्ये वाढीव गुंतवणूकीची अपेक्षा करत आहेत. यामुळे पाण्याची उपलब्धता तर वाढेलच पण शाश्वत कृषी प्रणालीलाही हातभार लागेल.
कृषी तंत्रज्ञान आणि नावीन्य वाढले पाहिजे
आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन देणाऱ्या धोरणांची शेतकऱ्यांना अपेक्षा आहे. शेती, ड्रोन आणि इतर तंत्रज्ञानातील नवीनतम उपायांच्या विकासासाठी आणि अंमलबजावणीसाठी प्रोत्साहने उत्पादकता लक्षणीयरीत्या वाढवू शकतात आणि पारंपारिक पद्धतींवरील अवलंबित्व कमी करू शकतात.
पीक विमा सुधारणा
पीक विमा योजना अधिक सुलभ आणि फायदेशीर होण्यासाठी त्यात सुधारणा केल्या जातील अशी शेतकरी अपेक्षा करत आहेत. सरलीकृत प्रक्रिया, वेळेवर देयके आणि वाढीव व्याप्ती यामुळे शेतकऱ्यांना पीक अपयशी झाल्यास अत्यंत आवश्यक आर्थिक सुरक्षा मिळू शकते.
सेंद्रिय शेतीला चालना देण्यावर भर द्यावा
सेंद्रिय उत्पादनांच्या वाढत्या जागतिक मागणीमुळे, शेतकरी सेंद्रिय शेती पद्धतींचा अवलंब करण्यासाठी समर्थन आणि प्रोत्साहन शोधत आहेत. शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक शेतीला प्रोत्साहन दिल्याने केवळ निर्यातीच्या संधी वाढू शकत नाहीत तर पर्यावरण संवर्धनातही योगदान मिळू शकते.
बाजार संपर्क आणि किंमत स्थिरता
बाजारातील संपर्क मजबूत करणे आणि शेतीमालाला रास्त भाव मिळणे याला प्राधान्य दिले पाहिजे. शेतकर्‍यांना अशा उपक्रमाची आशा आहे जी मध्यस्थांकडून होणार्‍या शोषणाच्या आव्हानांना तोंड देईल आणि त्यांना बाजारपेठेपर्यंत थेट प्रवेश प्रदान करेल, ज्यामुळे किमती स्थिर राहतील.
ग्रामीण पायाभूत विकास
कृषी क्षेत्राच्या वाढीसाठी उत्तम रस्ते, साठवणूक आणि बाजारपेठेतील संपर्क यासह उत्तम ग्रामीण पायाभूत सुविधा महत्त्वाच्या आहेत. ग्रामीण पायाभूत सुविधा मजबूत करणे, सुलभ वाहतूक सुलभ करणे आणि काढणीनंतरचे नुकसान कमी करणे यावर लक्ष केंद्रित करणाऱ्या घोषणांची शेतकरी वाट पाहत आहेत.
सुधारित कर्ज सुविधा
शेतकऱ्यांना परवडणाऱ्या दरात कर्ज मिळणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विशेषतः पेरणीच्या हंगामात. त्यामुळे कर्जाची सुविधा वाढवावी, व्याजदर कमी व्हावेत, कर्जप्रक्रिया सोपी करावी, अशी शेतकऱ्यांची अपेक्षा आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक भार कमी होऊ शकतो.